نکات مهم و کلیدی در صعود به ارتفاعات

نکات مهم و کلیدی در صعود به ارتفاعات

•  قبل از رفتن به ارتفاعات و برنامه های سنگین ، ورزشهای هوازی نظیر دویدن – شنا - دوچرخه سواری و کوهپیمائی انجام پذیرد ، به طوری که حداقل ضربان قلب به دو برابر برسد.

• قبل از عزیمت به صعودهای مرتفع نظیر دماوند و ارتفاعات بالاتر ، شب مانی روی ارتفاع برای هم هوائی صورت گیرد ( برای مثال برای صعود به دماوند ، شب مانی بر روی قله توچال یا خلنو یا نظیر آن و یا برای صعود های خارجی نظیر صعود به قله آیلندپیک ، شب مانی در پناهگاه دوم جبهه شمالی دماوند در ارتفاع 5000 متر)

•  استفاده از یک جفت باتوم در ارتفاع فشار مضاعف بر ستون فقرات ، زانوها و حتی فشار بر ریه ها و قلــــــب را کاهـــش می دهد ، به طوری که در یک برنامه سنگین مانند دماوند به میزان 30 هزار کیلوگرم از فشار وارده می کاهد.

•  مداوا کردن بیماری سرماخوردگی و رفع گرفتگی مخاط بینی قبل از برنامه . این دو مورد به ظاهر پیش پاافتاده ممکن است صعود شما را مختل سازد . زیرا فرد سرما خورده با حادث شدن لرز و افت دمای بدن علاوه بر تخلیه انرژی به مرز هایپوترمی نزدیک می گردد و جان خویش را به خطر می اندازد و همچنین گرفتگی مخاط بینی اگر در حین اجرای برنامه رفع نگردد باعث می شود تا حجم کمی از اکسیژن هوای رقیق بالا به ریه ها و قلب و عروق برسد که این امر باعث طپش شدید قلب و خستگی مفرط می شود و در نهایت از صعود شما ممانعت می نماید.

• هر گونه علائم غیرعادی در ارتفاع نظیر تنگی نفس ، سردرد ، انزوا طلبی ، خیره شدن به یک نقطه (مانند مرحوم عیسی میرشکاری در قله ماناسلو) ، بی تفاوتی به محیط اطراف ، حالت تهوع ، استفراغ ، سرگیجه ، عدم تعادل ، گیج و منگ شدن ، بی اشتهایی ، اختلال در خواب و پریدن متوالی در خواب ، کاهش سطح هوشیاری ، فحاشی کردن به اطرافیان ، خستگی مفرط ، خارج شدن خلط کف آلود و خونی از دهان ، کبودی لب و دهان ، خس خس کردن سینه به هنگام تنفس ، سرفه های خشک ،ونهایتا کرکلینک (ترق ،ترق کردن سینه) نشانه های اولیه خیز مغزی و ریوی یا همان ادم مغزی و ریوی می باشد که در صورت تمرین تست هم هوائی در ارتفاعات بالاتر و ماندگاری در ارتفاع پایین تر و مداوا به وسیله پزشک مربوطه ، چنانچه وضع از روزهای قبل وخیم تر گردید و بهبودی حاصل نشد ، کم کردن ارتفاع در راس کار قرار گیرد در کمترین زمان ممکن - همین حالا نه فردا- زیرا که سقف ارتفاع فرد صعود کننده معلوم و مشخص گردیده و شخص مزبور تاب و توان و صعود به ارتفاعات بالاتر را ندارد و مکانیسم صعود عمودی او مختل گردیده که در صورت اصرار به انجام ادامه برنامه توسط همنوردان دیگر سریعأ وضعیت بیمار رو به وخامت می گذارد.

• نوشیدن آب فراوان در ارتفاع ترجیحأ املاح دار یا آب مضاعف ، (در زمستان آب گرم و در تابستان آب نسبتأ خنک) به علت تعرق فراوان بدن و به خصوص در فصل سرما برای جلوگیری از غلیظ شدن جریان خون به جهت تبادل اکسیژن سریع از ششها به قلب و نهایتأ عضلات و کم شدن فشار بر روی قلب به دلیل پمپاژ پر قدرت قلب و همچنین برای جلوگیری از خواب مرگ در ارتفاع ضروری است.

• پوشیدن پوشاک مناسب و به همراه داشتن لباس اضافی در ارتفاع به سبب برودت هوای سرد و خشک برای حفظ حرارت بدن و جلوگیری از افت دمای بدن که به لرز و تشنج مبدل می گردد و به مرز هایپوترمی نزدیک می شود، لازم می باشد. (بیشتر حفظ کردن سر و گردن ( زیرا 50% حرارت بدن از سر و گردن خارج می گردد و همچنین دستها - و پاها که قلب دوم به حساب می آیند و در ضمن به یاد داشته باشیم که صعودهای بالای 4500 متر چه در تابستان و چه در زمستان ، در شمار صعودهای زمستانی به حساب می آیند . بنابراین ، پوشش مناسب جهت کوهنورد امری حیاتی است که غفلت از آن فاجعه آفرین است.

•  حضور پزشک در ارتفاعات خصوصأ در صعودهای بلند و اکسپدیشن بسیار ضروری است (مرگ عیسی میرشکاری در ارتفاع 7500 متری قله ماناسلو بدون حضور پزشک ارتفاع)

•  تقسیم انرژی در صعودهای مرتفع از 5000 متری به بالا تا منطقه مرگ که کلیه هشت هزار متری ها را شامل می شود ، امری ضروری است (مانند مرگ مهدی اعتمادفر در قله داهولاگیری که در 100 متری قله به علت تقسیم نکردن انرژی خود ، منجر به سقوط وی از تیغه های یخی کوه مذکور گردید)

•  تنظیم وقت در صعودها و بخصوص صعودهای بلند و اکسپدیشن لازم الاجراست . زیرا که در اثر خستگی مفرط و بیش از حد تصمیم اشتباه منجر به سقوط یا انحراف از مسیر اصلی میشود که مرگ را برای کوهنورد تخلیه شده از انرژی به ارمغان می آورد(مانند مرگ محمد اوراز در گاشربروم 1 به علت عدم تنظیم وقت در راه صعود به قله و تراورس دهلیز بهمن گیر ، برای حمله سریع به قله که منجر به شکستگی نقاب و در مجموع سقوط بهمن در مسیر فوق گردید و همچنین مرگ ناصر جعفری به علت عدم تنظیم وقت و دیر حرکت کردن از کمپ اصلی و صعود قله در نزدیکی شب و فرود در تاریکی به علت خستگی مفرط و خارج شدن از مسیر اصلی و نهایتأ سقوط نامبرده به اعماق دره ژرف و نامعلوم.

•  کم کردن بار اضافی در ارتفاعات بالای 5000 متر به جهت فشار بی امان به ریه ها ، قلب و عروق امری حیاتی است . شخص کوهنورد می بایست به جز پوشاک مناسب نظیر گورتکس ، پلار ، استرچ ، کت پر (در مواقع لزوم) ، پانچو ، ضدباد(بادگیر) ، نوشیدنی های املاح دار، آب خالص ، تنقلات پرانرژی و لوازم فنی مانند طناب انفرادی، کارابین ،کلنگ ،کرامپون (در مواقع ضروری) ، کیت بقا و کیف امداد و نجات در همه مواقع از آوردن وسایل اضافی پرهیز نماید . زیرا که در ارتفاعات بالای 5000 متر هر یک کیلوگرم بار به ده کیلوگرم افزایش پیدا می کند.

•  تنفس عمیق در ارتفاع به واسطه دزدیدن اکسیژن هوای رقیق ارتفاعات بالا امری مهم و ضروری است . هر چه ارتفاع بیشتر می شود ، تنفس نیز باید عمیق تر و صدادار باشد (تنفس نباید غیر اصولی و نمایشی باشد) شما باید شکارچی اکسیژن باشید تا در ارتفاع دچار مشکل و آسیب نشوید.

•  استفاده از کپسول اکسیژن و کیسه پرفشار گاموبک (کاهش کاذب ارتفاع) در صعودهای بلند و اکسپدیشن جزء وسایل شاخص و حیاتی است . یعنی این که اکسیژن در بعضی از موارد خاص برای پیشگیری ادم مغزی و ریوی به جهت ظاهر شدن نشانه های بیماری های مذکور از مرز 6000 متر به بالا به طور موقت یا دائم ممکن است توسط پزشک مربوطه تجویز و استفاده گردد اما در منطقه مرگ (8000 متر به بالا) که کلیه هشت هزارمتری ها را شامل میشود در تمام مواقع صعود ، حتی در خواب نیز اجباری و لازم می باشد.

•  استفاده از سیر خام به علت خاصیت نیتروکانتین آن . یعنی انبساط دهنده عروق قلب و پیاز به علت گوگرد فراوان جهت ضدعفونی و باز کننده برونشهای ریه به واسطه تنفس آسان و لیموترش و کیوی به علت ویتامین C فراوان جهت اتساع عروق . یعنی بازشدن عروق بدن ، برای گردش سریع تر خون ضروری است. ( توضیح اینکه استفاده از سیر بعلت تند کردن ضربان قلب در ارتفاعات بالای 4000 متر لزوم ندارد. فقط میتوان از بوی سیر جهت استشمام برای باز شدن تنفس استفاده نمود مضافاً به اینکه استفاده از سیر بهمراه غذا در ارتفاع زیر 4000 متر اصولی و ایده آل می باشد )

• استفاده مداوم از کربوهیدراتها در حد نرمال . یعنی استفاده مواد قندی به مانند خرما ، بیسکویت ، شکلات ، نوشابه ،آب نبات، شربت عسل ، کاکائو ، عصاره مالت ، بستنی ، میوه های خشک ، کیک نعناعی ،کمپوت با آب آن و همچنین استفاده از ماکارونی ، سیب زمینی آب پز برای مصرف مواد غذایی که از کربوهیدراتهای پیچیده می باشند و بسیار انرژی زا هستند ، قبل از برنامه به عنوان ذخیره سازی و در حین برنامه به علت این که سوخت اصلی عضلات هستند و همچنین استفاده از مواد آهن دار که در خون انسان به سبب ساخت گلبولهای قرمز در رگها و تبادل اکسیژن بیشتر به ریه ها و قلب ضروری می باشد و فقر و کمبود آن در ارتفاعات باعث تنگی نفس و طپش قلب می گردد (توضیح این که آهن به وفور در جگر تازه ، گوشت قرمز و حبوباتی مانند عدس ، لوبیا و مقدار کمی هم در گوشت مرغ و ماهی یافت میشود) البته شکل استفاده از آهن در ارتفاعات تغییر می نماید، یعنی به جای استفاده از گوشت قرمز و جگر و .... در ارتفاعات از دانه های روغنی مانند پسته ، گردو و از خشکبارهایی نظیر کشمش ، انجیر ، برگه زردآلو ، برگه قیسی و سبزیجات ضدعفونی شده از قبیل برگ پهن و سبز کاهو ، اسفناج پخته ، جعفری خام و از میوه جاتی مانند پرتقال ، سیب، توت فرنگی ، شاه توت ، انگور قرمز ، گوجه فرنگی و انار که ضمن داشتن آهن ، آنتی ترومبوز است (یعنی به علت داشتن ماده هپارین و وار فارین خاصیت ضد لخته شدن خون را دارا میباشد ومانند آسپرین عمل میکند) همچنین از پتاسیم که منبع اصلی آن در موز ، سیب زمینی ، خرما ، نارنگی، گریپ فروت یافت می شود که هم تقلیل دهنده فشارخون می باشد و هم پمپاژ عضله قلب را قوی تر می کند و این باعث می شود که ضربان قلب در ارتفاع منظم شود. من حیث المجموع از موارد ذکر شده می بایست استفاده بهینه گردد.

نکته: بیماران دیابتی باید به صورت واحدی و طبق دستور پزشک مربوطه در حد نرمال از مواد قندی استفاده نمایند تا دچار آسیب نشوند.

•  همیشه به یاد داشته باشید چون ارتفاع از 3000 متر به بالا اندک اندک بر روی بدن تاثیر میگذارد ، بنابراین علائم بیماری حاد کوهستان (A.M.S) ممکن است از همان ارتفاع به شکل خفیف ظاهر شود – مرز ادم های مغزی و ریوی معمولأ از ارتفاع بالای 5000 متر شروع و در منطقه مرگ یعنی بالای 8000 متر به حد اعلای خود میرسد. بنابراین منطقی است از 3000 متر به بالا هر 1000 متر صعود به همراه یک شب ماندگاری در کوهستان سرلوحه دستور کار قرار گیرد.

•  درذهن تان باشد اگر هم هوائی به طور ناقص انجام گیرد ، به خصوص در ارتفاعات بلند و اکسپدیشن مانند اورست و غیره می بایست اجرا کردن عمل صعود عمودی به فرود تبدیل و معکوس گردد و شخص هم هوا نشده به طور پلکانی و شب مانی مکرر در کمپ های پائین تر و به طور منظم کمپ به کمپ صعود نماید تا از حالت حاد اولیه خارج گردد تا نهایتأ صعود موفقیت آمیزی داشته باشد در غیر این صورت صعود به شکست می انجامد و بیماری حاد کوهستان شخص مذکور را تهدید می کند.

•  صعود سرعتی در کوهستان رو به بالا ممنوع و مردود می باشد ، به علت این که باعث طپش قلب شدید و ناهماهنگی کار ریه ها و قلب و عروق می گردد . کلید اصلی صعود و هم هوا شدن در کوهستان آرام و یکنواخت حرکت کردن به اضافه شب مانی های متوالی در محیط کوهستان می باشد.

•  هماهنگی در صعود و فرود در کوهستان امری بسیار مهم و لازم الاجراست . هر چه شما عمودی صعود کنید رگهای بدن شما خصوصا قلب و عروق به واسطه رقیق بودن اکسیژن در ارتفاع بالا و غلیظ شدن خون تدریجأ رو به تنگی می گراید و هر قدر شما از ارتفاع بکاهید رگها انبساط پیدا می کند و گشادتر میشود. پس بنابراین ما باید فشار بر رگها را متعادل و منطقی کنیم تا آسیبی به قلب و عروق و رگهای مغز وارد نگردد. برای مثال اگر قله دماوند را به طور نرمال و آهسته صعود کردیم در برگشت سرعت فرود حداکثر می بایست نصف تا یک سوم زمان سرعت صعود باشد (یعنی اگر از پناهگاه ،قله را 8 ساعته صعود کردیم ، در برگشت از قله تا پناهگاه زمان فرود باید حداقل3 ساعت به طول بیانجامد نه کمتر از آن ) زیرا که سرعت زیاد در هنگام فرود باعث الکالوز تنفسی میشود.

 نکته اساسی و اصلی صعود به ارتفاعات از دید دکترای ارتفاع جهانــی گزینه زیر می باشد:

در کوهستان آرام حرکت کنید تا همواره سالم و تندرست بمانید.

If you want to safe in mountain climb gentle and quite

 منبع : گروه کوهنوردی شرکت مخابرات استان تهران 

برچسب‌ها: صعود به ارتفاعات , هم هوایی , قله , دماوند باشگاه کوهنوردی ایثار...